بدون شک آنچه باعث شد که جهان طالبان را به رسمیت نشناسد؛ دکماندیشی، سختگیریهای غیر موجه طالبان در عرصههای چون حقوق بشر، حقوق زنان، آموزش و پرورش و تعبیرهای بسیار قبیلهیی از احکام اسلامی و تطبیق سلیقهیی شریعت بر مردم بود. طالبان با فتح کابل فکر کردند که دیگر هیچ نیروی نمیتواند در برابر آنان بیستد. آنان فکر میکردند که تسلطشان بر 95 درصد افغانستان میتواند آنها را بر جهان کفر به اصطلاح آنها نیز مسلط کند.
به همین دلیل نیز آنها در طول پنج سال حکومتشان هماره خواستهای بینالمللی و سازمان ملل را نادیده گرفت و یکتنه در برابر دنیا و خواستهای انسانی جهان ایستادند. چنین نگرش روستایی و بدور از اندیشه سیاسی باعث شد که از بن لادن اعلان حمایت کنند و در پهلوی بدبینیهای گذشته جهانی بدبینی جدید (تروریستبودن طالبان) را نیز به جان بخرند. طالبان فکر میکردند که سیاست کردن در جهان امروز همانند مناسبات ده و قریهشان است و همان طور که در قریه با زور میتوانند اعضایی قریه را مطیع خودشان کنند جهان را نیز میتوانند با این شخکلهگی مطیع خواستهایشان کنند. آنها نمیدانستند که جهان امروز با قریههای که آنها در آن کلان شدهاند کاملاً متفاوت است. آنها نمیدانستند که بودجه ارتش برخی از کشورها حتی از مودجه چندین ساله افغانستان بیشتر است. آنها نه از قدرت نظامی جهان اطلاعی داشتند و نه از فنآوریهای نظامی جهان امروز؛ به همین دلیل در برابر خواستهای مسالمتآمیز بزرگترین قدرتهای اقتصادی و نظامی جهان ایستادند که بلاخره پس از 11 سپتامبر و هجوم امریکا از نفهمی تمام، خودشان را نابود کردند.
به نظر میرسد که اکنون نیز طالبان هنوز هم هوشیار نشدهاند و با سختگیری و نادیدهگرفتن خواستهای مردم افغانستان و جهان همان کنشهای غلط دیروزشان را تکرار میکنند.
تفاهم هنوز هم در قاموس طالبان معنی ندارد و تنها غلبه است که مانند پیش از هجوم امریکا بر طالبان یگانه مفهوم غالب در تفکر آنها است. طالبان باید از گذشته درس بگیرد و واقعیتهای جهان امروز را بفهمد و بداند که در جهان امروز خردمندی و تفاهم میتواند راهگشا باشد نه تندروی و دست رد زدن به سینه دیگران. اگر طالبان همچنان مانند گذشته تنها بر خواستههای خودشان پافشاری کنند و دیگران را نادیده بگیرند بدون شک تنها خواهند ماند و از ابتذال دوره حکومتشان به ابتذال دیگر خواهند غلطید. اکنون زمان آن است که طالبان این فرصت را غنیمت شمرند و با تعقل و ملایمت از در تفاهم وارد مذاکرات اصلی شوند.