از صف ما چه سری رفت و گرامی گهری
ای دریغا! چه بگویم که چهها بود [زریاب]
با دریغ و درد باز هم شمعی خاموش شد و رهنوردان راه فرهنگ و ادب زرین بار دیگر در تاریکی ماندند. درگذشت رهنورد زریاب، نویسنده پر آوازه افغانستان که میتوان او را رهنورد راه ادبیات دانست به قول اخوان ثالث گرامی گهری بود که همه را در سوگ فراقش نشاند. زریاب چراغی بود تابنده برای رهنوردان راه ادبیات در افغانستان. به قول رودکی بزرگ زریاب از جمله کسانی بود که با رفتنش «از شمار دو چشم یک تن کم شد اما او به لحاظ خرد از هزاران بیش بود.
از شمار دو چشم یک تن کم
وز شمار خرد هزاران بیش
غروب این روشنایی واکنشهای گسترده را در پی داشت که به اختصار چندتای آن را یادآور میشویم:
حامد کرزی، رئیس جمهور پیشین افغانستان در باره در گذشت او میگوید:
با تاسف فراوان اطلاع یافتم که استاد محمد اعظم رهنورد زریاب ادیب و نویسنده سرشناس کشور داعی اجل را لبیک گفت و به ابدیت پیوست.
انا لله و انا الیه راجعون
شادروان استاد رهنورد زریاب سالیان درازی برای رشد و غنامندی ادبیات اصیل افغانستان خدمات بسا ارزنده و درخور ستایشی را انجام داد و ده ها اثر ارزشمند از خود به جا گذاشت. استاد رهنورد زریاب در کنار نویسندهگی به حیث رئیس انجمن نویسندهگان افغانستان و مدتی هم به صفت مشاور وزارت اطلاعات و فرهنگ ایفای وظیفه نموده بود. مرگ او یک ضایعه بزرگ است.
عمیقترین مراتب تسلیت و همدردی خود را به فامیل و بازماندهگان شادروان استاد محمد اعظم رهنورد زریاب ابراز داشته از بارگاه خداوند لایزال برای مرحومی بهشت برین و برای خانوادهاش صبر جمیل استدعا مینمایم.
رئیس جمهور غنی نیز وفات زریاب را ضایعه بزرگ دانسته و میگوید:
استاد رهنورد زریاب سالهای زیادی از عمرش را به عنوان نویسنده، داستاننویس و فعال رسانهای، ادبی و فرهنگی افغانستان سپری کرد و آثار ماندگار از خود بجای مانده است. رئیس جمهور افغانستان درگذشت استاد رهنورد زریاب نویسنده، مترجم و پژوهشگر افغان را یک ضایعه بزرگ در عرصه ادب و فرهنگ کشور خوانده است.
و داکتر عبدالله گفته است که با وفات استاد زریاب افغانستان شکی نیست که با درگذشت رهنورد زریاب، افغانستان یکی از نویسندگان برجسته و نامآور تاریخ معاصرش را از دست داد.
او در صفحه فیسبوکش نوشته است:
با دريغ و درد فراوان اطلاع یافتیم که استاد محمداعظم رهنورد زریاب، نویسنده و چهرۀ فرهنگی پرآوازۀ افغانستان، امروز به عمر ۷۶ سالگی درگذشت.
إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ!
استاد زریاب از داستاننویسان شناختهشده زبان فارسی در منطقه و جهان بود که ۵۰ سال عمر عزیزش را در راستای بارورسازی و احیای زبان و ادبیات فارسی سرمایه گذاشت.
مرحوم زریاب همچنان در دو دهۀ اخیر نقش اثرگذار و سازنده در تربیۀ دانشآموزان و دانشجویان زبان فارسی و فرهنگیان و نویسندگان جوان کشور ایفا کرد.
شکی نیست که با درگذشت رهنورد زریاب، افغانستان یکی از نویسندگان برجسته و نامآور تاریخ معاصرش را از دست داد.
سفر بیبازگشت استاد فرزانه و پیر قصهگو، ضایعهیی جبرانناپذیر و خلائی پُر ناشدنى برای جامعه ادبی کشور است.
استاد زریاب تا آخرین روزهای عمرش دست از قلم و پا از قدم در راه ادبیات و فرهنگ برنداشت. باور داریم که نام این ستارۀ تابناک فرهنگ افغانستان برای همیشه در دایره ادبیات کشور جاویدان خواهد ماند.
برای مرحوم زریاب بهشت برین و برای خانواده، دوستان شان و جامعه ادبی کشور، صبر جمیل از بارگاه ایزد متعال استدعا داریم.
به مناسبت درگذشت فروغ ادبیات افغانستان، «افغانستان تایمز گروپ»، روزنامه دنیا، روزنامه افغانستان تایمز و مرکز فکری رنا این غروب سپیدهدمان را به جامعه ادبیات و مردم افغانستان تسلیت میگویند.