لیکوال صفیالله ملاخیل
د جګړو له زیاتیدو سره په افغانستان کې د بیان ازادي هم له سترو ګواښونو سره مخ ده. پرون د حکومت د اطلاعاتو او رسنیو مرکز مشر دواخان مینه پال د طالبانو په برید کې ووژل شو. له دې وړاندې د افغانستان د ملي امنیت ریاست په کندهار او طالبانو په هرات کې د رسنیو کارکوونکي نیولي وو. طالبانو که څه هم په هرات کې د پژواک ژانس خبریال له نیولو وروسته سمدستي خوشې کړ، خو د ملي امنیت له لوري په کندهار کې نیول شوي خبریالان لا هم بندیان دي. حکومت یاد خبریالان له مخالفینو سره د همکارۍ په تور نیولي دي.
تر دې وړاندې هم د دواړو خواوو څخه ګڼ خبریالان یا وژل شوي او یا هم ځورول شوي، چې دغه ډول کړنې د خبریالانو او د بیان د ازادۍ پر وړاندې جدي ګواښونه دي او که وضعیت همداسې دوام وکړي، لرې نه ده چې د افغانستان د خلکو دغه حق هم ورو ورو ځینې واخیستل شي، چې دوام یې په هیڅ صورت د بیان د ازادۍ په ګټه نه دی او ممکن هیواد د استبداد په لوري حرکت وکړي چې د هیڅ لوري په ګټه نه دی، ځکه افغانستان په تېرو شلو کلونو کې یوازينۍ لاسته لاوړنه د بیان ازادي ده چې په نړیوالو ستیجونو د افغانانو او نړیوالو له لوري مطرح کیږي. اما ښکاري چې افغانستان د جګړې په دوام او شدت سره ورو ورو د استبداد په لوري روانیږي چې بیا به هیڅوک د ویلو او خبرو حق ځان ته له ویرې نه ورکوي.
خبریالان، د نظرخاوندان او متنقدین دمګړۍ هم له دې ویرې چې بندي نهشي او زنداني نهشي له خبرو او تبصرو ډډه کوي او که چیرته له دواړو خواوو د رسنیو پر کارکوونکو او همکارانو بریدونه زیات شي، لرې نه ده چې ټولې رسنۍ وتړل شي او هیڅوک د نظر څرګندولو ته زړه ښه نه کړي. همدا اوس هم په ټول هیواد کې لسګونه رسنۍ تړل شوي او لسګونه خبریالان یا بې کاره شوي، یا له هیواده تښتې ته اړ شوي او یا هم د طالبانو او حکومت له لوري نیول شوي او ربړول شوي.
رسنۍ دمګړۍ د حقایقو او روانې جګړې د نامشروعیت د ثابتولو لپاره ډېر کار کړی دی او په پوره هڅه یې د افغانانو او نړیوالو اذهان روښانه کړي او د روانې جګړې د پلیتوالي په اړه کافي مسوولیت ادا کړی او نباید خبریالان په دغه شان فجیعه توګه ووژل او له صحنې لرې شي.
Writer: Safiullah Mulakhail
