سلام‌وطندار به مدارکی دست یافته است که نشان می‌دهد از هزینۀ خریداری لوازم و تجهیزات شفاخانۀ کووید 19 در ولایت کندز، نزدیک به 2 میلیون افغانی ناپدید است.
نسخه‌ای از کمیتۀ تدارکات دفتر والی کندز، از فهرست خریداری لوازم و تجهیزات برای این شفاخانه نشان می‌دهد، بهای لوازمی که در این فهرست آمده به مراتب بلندتر از بهای آن در بازار است.
بر بنیاد اسناد، قیمت مجموعی تجهیزات و لوازمی که از سوی کمیتۀ تدارکات حکومت محلی کندز برای شفاخانۀ کووید ۱۹ این ولایت خریداری شده تنها در شش بخش که شامل موادغذایی، لوازم ساختمانی، قرطاسیه، مواد شوینده، روغنیات و پرزه‌جات برای وسایط و ظروف و تجهیزات را در برمی‌گیرد، «4.285.790» افغانی شده است، در حالی که بهای خرید این تجهیزات در بازارها به «2.318.748» افغانی می‌رسد؛ به عبارت دیگر تقریباً نیمی از پول خریداری تجهیزات پزشکی کندز (1.967.042) حیف‌ومیل شده است.
در بخش نخست اسناد که در اوایل ماه جوزا تکمیل شده است، فهرست مواد غذایی که برای شفاخانۀ کووید 19 خریداری‌شده، شامل ۴۲ قلم بوده و قیمت مجموعی تمام اقلام این بخش «997.750» افغانی شده است، در حالی که قیمت مجموعی همین ۴۲ قلم موادغذایی در بازار «702.160» افغانی است؛ «295.590» افغانی تفاوت.
یک بوتل آب معدنی کمتر از یک لیتر را کمیتۀ تدارکات به قیمت ۳۰ افغانی خریداری کرده که ۵۴۰۰ بوتل آن ۱۶۲۰۰۰ افغانی می‌شود، درحالی که هر بوتل آب معدنی در بازارهای شهر 10 افغانی است و قیمت ۵۴۰۰ بوتل 54000 افغانی می‌شود و تفاوت میان هر دو قیمت «108.000» افغانی است.
احسان‌الله فضلی، رئیس صحت کندز می‌گوید، تمام تجهیزات و لوازم مورد نیاز شفاخانۀ کووید 19 این ولایت را طی پیشنهادی به کمیتۀ تدارکات کندز فرستاده‌اند و تمام خریداری‌ها به دوش این کمیته بوده است.
عصمت‌الله مرادی، سخنگوی والی کندز می‌گوید، به ارزش 17 میلیون افغانی برای شفاخانۀ کووید 19 این ولایت لوازم و تجهیزات خریداری شده است. آقای مرادی بسته‌بودن راه‌ها، نبود کالاهای مورد نیاز در بازارهای شهر و روبه‌روشدن با حالت اضطراری را از دلایل بلندبودن نرخ این تجهیزات می‌داند. او تأکید می‌کند، اگر در این زمینه سوء‌استفاده صورت گرفته باشد، حکومت محلی آن را بررسی خواهد کرد.
بخش دوم این فهرست که شامل 34 قلم مواد شوینده است، نشان می‌دهد که در خریداری آن بیش از 50 درصد فساد صورت گرفته است. ارزش واقعی 34 قلم مواد شوینده در بازار «807.298» افغانی می‌شود، اما کمیتۀ تدارکات کووید 19 کندز این مواد را «۲.۱۱۱.۶۴۵» افغانی خریداری کرده است. به این ترتیب، تنها در خریداری تجهیزات در این بخش، «1.304.347» افغانی فساد شده است.
به عنوان نمونه، در تجهیزات و لوازم خریداری‌شده، نرخ یک بوتل مایع سفیدکننده در بازار 80 افغانی است، اما حکومت هر بوتل آن را 230 افغانی و هزار بوتل آن را «230.000» افغانی خریداری کرده است.
عنایت‌الله خلیق، رئیس جامعۀ مدنی و عضو کمیتۀ نظارت از روند مبارزه با ویروس کرونا در کندز می‌گوید، شفافیت و گزارش‌دهی در این روند اصلاً رعایت نشده است. به گفتۀ او، با آن که در کارشیوۀ این کمیته آمده بود که شورای نظارت از مجموع پول و خریداری‌ها نظارت کند، اما این موضوع از سوی کمیتۀ تدارکات کندز که در رأس آن حکومت محلی قرار دارد، «نادیده گرفته شده است.»
اما سخنگوی والی کندز می‌گوید، کمیتۀ نظارت باید در همان زمان برگه‌های خریداری را بدون امضا مسترد می‌کرد. او می‌افزاید که اعضای کمیتۀ نظارت اکنون هم می‌توانند در این زمینه مدرک ارایه کنند تا آن را با هیئت ادارۀ بازرس که از کابل به این ولایت می‌آید، در میان بگذارند.
ارزش مجموعی بخش سوم فهرست خریداری که شامل ۵۵ قلم کالا می‌شود «۵۰۸.۹۶۵» افغانی است، در حالی که ارزش مجموعی همین شمار کالاها در بازار به «339.120» افغانی می‌رسد؛ تفاوت میان هر دو قیمت «169.845» افغانی است.
ارزش مجموعی بخش چهارم فهرست که شامل ۳۳ قلم قرطاسیه است، «128.480» افغانی است، در حالی که قیمت مجموعی آن در بازار «78.020» افغانی است؛ تفاوت میان هر دو قیمت «50.460» افغانی می‌شود.
به عنوان نمونه، یک بوتل چسپ مایع در بازار ۱۰ افغانی و بیست بوتل آن ۲۰۰ افغانی است، اما کمیتۀ تدارکات یک بوتل آن را ۵۰ افغانی خریده که مجموع بیست بوتل یک‌هزار افغانی می‌شود.
ارزش بخش پنجم کالاهای خریداری‌شده که 20 قلم روغنیات و پرزه‌جات وسایط را در بر می‌گیرد، «۱۵۷.۱۵۰» افغانی شده است؛ در حالی که ارزش مجموعی همین مقدار کالا در بازار «111.500» افغانی است؛ «45.650» افغانی تفاوت.
به گونۀ مثال، یک عدد فلتر مبلایل جنین اصلی و یک عدد فلتر دیزل جنین اصلی برای موترهای آمبولانس از سوی کمیتۀ تدارکات ۶۰۰ تا ۶۵۰ افغانی خریداری شده، در حالی که یک عدد آن در بازار ۱۰۰ افغانی بوده و قیمت ده عدد آن ۱۰۰۰ افغانی می‌شود.
ارزش مجموعی بخش ششم اسناد که شامل ۲۳ قلم کالا می‌شود و از سوی کمیتۀ تدارکات برای شفاخانۀ کووید 19 خریداری‌شده «381.800» افغانی است، اما ارزش مجموعی همین ۲۳ قلم کالا در بازار «280.650» افغانی می‌باشد؛ تفاوت میان هر دو قیمت به «101.150» افغانی می‌رسد.
به عنوان نمونه، قیمت یک عدد دیگ چودنی ۷ سیره و ۴ سیره در بازار هر کدام ۳۰۰۰ افغانی است که ۴ عدد آن ۱۲۰۰۰ افغانی می‌شود، اما کمیتۀ تدارکات هر کدام این دیگ‌ها را به قیمت ۶۷۰۰ افغانی خریداری کرده است.
رئیس جامعۀ مدنی کندز می‌گوید، بارها به نبود شفافیت در این خریداری‌ها اعتراض کرده‌اند، اما حکومت محلی هیچ اهمیتی به آنان نداده است. او می‌افزاید که روند مصرف 100 میلیون افغانی بودجۀ اختصاص‌شده برای مبارزه با ویروس کرونا در این ولایت نیز به کندی پیش می‌رود و حکومت محلی هنوز نتوانسته 20 درصد این پول را مصرف کند.
عصمت‌الله مرادی، سخنگوی والی کندز می‌پذیرد که برخی کالاها با بهای بلند خریداری شده است. او از آغاز بررسی‌ها در این باره خبر می‌دهد.
شماری از باشندگان کندز با انتقاد از حکومت محلی می‌گویند، کمیتۀ تدارکات و حکومت محلی کندز در شرایط دشوار کرونایی هیچ‌گونه کمکی به مردم فقیر و نیازمند نکرده‌اند. با وجود ده‌ها بار مراجعه به ریاست مالی و اداری دفتر والی کندز برای اخذ اسناد باقی‌ماندۀ کمیته‌های موظف در بخش مبارزه با ویروس کرونا، این اداره به بهانه‌های مختلف از همکاری با خبرنگار سلام‌وطندار ابا ورزیده است.
گزارش‌ها در باره وجود فساد در مصرف بودجۀ کرونا در سراسر کشور بی‌داد می‌کند. شهروندان نسبت به حیف‌ومیل میلیون‌ها افغانی بودجۀ مبارزه با ویروس کرونا شاکی‌اند و می‌گویند، شماری از مسئولان در حیف‌ومیل این پول‌ها نقش داشته‌اند و دارند.
