وقتی امریکا یک سال پیش بر اساس توافق‌نامه امریکا-طالبان تصمیم گرفت از افغانستان خارج شود، خطر مبدل‌شدن افغانستان به پناه‌گاه ترورستان به قدرت وجود داشت. در آن زمان ایالات متحده برای این که بتواند از چنین خطری جلوگیری کند، امیدوار بود که طالبان بر اساس توافق‌نامه مزبور روابط‌شان را با القاعده و سایر گروه‌های تروریستی قطع کند و افغانستان به یک صلح سیاسی برسد. اکنون که از این امیدواری حدود یک سال می‌گذرد و طالبان هنوز هم با القاعده رابطه دارد و نیروهای خارجی نیز مصمم به خروج بدون قید شرط تا ماه سپتامبر است؛ خطر قدرت‌گرفتن گروه‌های تروریستی در افغانستان بیشتر از پیش شده است.
اکنون هم امریکا قاطعانه در حال خروج است و هم این پرسش که اگر با خروج آن‌ها افغانستان بار دیگر لانه تروریسم شود؛ امریکا چه خواهد کرد؟ باقدرت باقی است.
در باره پرسش مزبور ایالات متحده گفته است که پس از خروج این کشور نخواهد گذاشت که افغانستان بار دیگر به لانه تروریسم مبدل شود و با حملات هوایی از راه دور نمی‌گذارند که تروریستان در این کشور جای بگیرند.
ایالات متحده گفته است که با ایجاد پایگاه‌های جدید در منطقه همچنان برای مبارزه با تروریسم فعالیت خواهند کرد. گفته می‌شد که با خروج از افغانستان این کشور می‌خواسته است در پاکستان، آسیای میانه و برخی از کشورهای عربی نزدیک به افغانستان پایگاه ایجاد کند.
جدیداً نماینده ویژه رئیس جمهور روسیه برای افغانستان گزارش‌ها درباره استقرار نظامیان آمریکایی در تاجیکستان و ازبکستان پس از خروج این نیروها از افغانستان را رد کرد.
«ضمیر کابلوف» نماینده ویژه پوتین برای افغانستان و مدیر بخش دوم آسیایی وزارت خارجه روسیه اظهارداشت که تاجیکستان و ازبکستان پس از خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان به این نیروها اجازه استقرار در خاک خود و ایجاد پایگاه را نخواهند داد.
کابلوف با اشاره به گزارش‌ها مبنی بر احتمال ایجاد پایگاه‌های نظامی آمریکا در تاجیکستان و ازبکستان پس از خروج نیروها از افغانستان به «ایزوستیا» گفت: تماس‌های ما با شرکای تاجیک و ازبک نشان می‌دهد که تاکنون هیچ درخواست رسمی از سوی آمریکا درباره ایجاد پایگاه‌های نظامی در خاک این کشورها صورت نگرفته است.
وی افزود: مقامکات ازبکستان و تاجیکستان مشخص کردند که ایجاد پایگاه نظامی آمریکا در این کشورها غیرممکن است، بنابراین لازم نیست روسیه با این اقدام مخالفت کند.
نماینده ویژه پوتین ادامه داد: تاجیکستان عضو سازمان پیمان امنیت جمعی است و چنین تصمیم‌هایی باید توسط این سازمان تایید شود، همچنان ازبکستان با روسیه مشارکت استراتژیک دارد و علاوه بر این تاشکند قانونی را تصویب کرده که ایجاد پایگاه‌های نظامی خارجی در خاک ازبکستان را ممنوع می‌کند.
پیش از این «وال‌استریت ژورنال» گزارش داده بود که همزمان با آغاز روند خروج از افغانستان، برنامه‌ریزان نظامی آمریکا به دنبال گزینه‌هایی برای استقرار نیروها و تجهیزات در آسیای مرکزی و خاورمیانه هستند تا حضور خود را در منطقه حفظ کنند.
این نشریه آمریکایی به نقل از مقامات دولت بایدن نوشت که کشورهای تاجیکستان و ازبکستان به دلیل مرز مشترک با افغانستان و دسترسی سریع به این کشور نسبت به دیگر گزینه‌ها در کشورهای حاشیه خلیج فارس ارجحیت دارند.
اخیراً نیز «دیوید پترائوس» رئیس سابق سازمان سیا گفت که واشنگتن هنوز با کشورهای همسایه افغانستان درباره ایجاد پایگاه نظامی به توافق نرسیده است؛ اما اظهار داشت که امکان ایجاد پایگاه در ازبکستان وجود دارد.
اکنون امریکا چه خواهد کرد؟
در پاسخ می‌تواند گفت اکنون که پاکستان نیز ایجاد پایگاه در خاکش را رد کرده است به احتمال زیاد امریکا به سراغ کشورهای عربی نزدیک به افغانستان می‌رود. عمان می‌تواند جایگزین احتمالی باشد. دولت آن پایدار و موافق غرب است. در حال حاضر پایگاه‌های مهم شهر ثمریت و به تازه‌گی شهر الدقم در ساحل دریای هند، میزبان نیروهای بریتانیا است. اما الدقم نزدیک به دو هزار کیلومتر با مرز افغانستان فاصله دارد و تمام هواپیماهای ارتش باید از آسمان پاکستان گذر کنند. بحرین گزینه مناسب دیگری است. در حال حاضر بریتانیا، یک پایگاه دریایی کوچک به نام اچ‌ام‌اس الجفیر در بحرین دارد و پایگاه بزرگ ناوگان پنجم نیروی دریایی ایالات متحده هم در آنجا مستقر است.
