طالبان، حکومت و جوسازی سقوط نظام

نویسنده: سید نوید شجاعی

می‌گویند امیر تیمور در یکی از نبردهاش به سربازانش دستور داد که در تپه‌های اطراف دشمن هزاران شعله آتش برافروزند و دشمن هم فکر کرد که از چهار طرف محاصره شده‌اند و تسلیم شدند. در نبرد دیگری تیمور به سربازانش در وقت تعقیب سربازان دشمن دستور داد تا به سپرهاشان شاخه‌های پر از برگ درختان را ببندند تا حین حرکت، گرد و خاک زیاد بر پا شود و دشمن فکر کند که یک ارتش در تعقیب آن‌ها است. سربازان تیمور نیز چنین کردند و با این روش توانستند چندین شهر مهم را محاصره کنند و باشنده‌های‌شان را به اسارت درآورند.

تیمور توانست با جوسازی و شایعات، بدون کمترین مقاومت دشمنش، سدهای شهر‌ها را در هم بشکنند و آن‌ها را به تسخیر خویش درآورند. بسیاری از شهرها و حکومت‌ها پیش از این که به فکر مقابله شوند تحت تأثیر شایعات و جوسازی‌های تیمور فرورفتند و تسلیم شدند. گفته می‌شود که تیمور حتی بر تسلیم‌شونده‌گان هم رحم نمی‌کرد و همه‌ی آن‌ها را سر می‌برید. تیمور وقتی شهر‌ی را تسخیر می‌کرد، در اولین اقدام سر آنعده از ساکنان شهر را می‌زد که با تیمور در گرفتن شهرشان هم‌کاری کرده بودند. به نظر تیمور آن‌ها از آنجا شایسته مردن بودند که به خودشان خیانت کرده بودند و کسانی که به خودشان خیانت کند، شایسته مرگ‌اند.

اکنون نیز شرایط افغانستان به گونه‌ی است که آدم را به یاد کارهای تیمور و سقوط برزگترین شهرها می‌اندازد. افغانستان اکنون رسمیت جهانی را دارد؛ ارتش دارد؛ پولیس دارد؛ امکانات نظامی دارد؛ مجلس نماینده‌گان دارد؛ قوه قضاییه دارد؛ حکومت مستقر دارد؛ حمایت‌های اقتصادی و آموزشی جهان را دارد؛ قانون اساسی دارد؛ نیروی جوان دارد اما سران حکومت و سیاسیون کلیدی که جزو از حکومت‌اند همواره بر اساس جوسازی و شایعاتی که طالبان به وجود آورده‌اند از سقوط سخن می‌گویند.

بدون شک اگر چنین وضعیتی دوام کند بدون هیچ زور و قدرت نظامیِ جوسازی و شایعات حکومت را از پای در خواهد آورد. جو دهشت‌ناک حاکم، کاری خواهد کرد که حکومت دو دستی نظامی جمهوری را به طالبان بسپارد و افغانستان تبدیل شود به دریای خون دیگراندیشان و جمهوری خواهان.

آنچه باعث می‌شود که چنین وضعیتی تشدید پیدا کند فاصله‌ ایجاد شده میان مردم، سیاسیون، علما و حکومت است. طالبان حملات تروریستی را بر عهده نمی‌گیرند و حکومت را عامل آن می‌دانند و حکومت نیز تا هنوز کار آنچنانی را برای رد این موضوع انجام نداده است که باعث اعتمادسازی بین مردم و حکومت شود.

علما در مراسم یک ساله‌گی کشته‌شدن مولوی ایاز نیازی به صراحت گفتند که اگر حکومت عاملان این جنایت را به صورت مستند معرفی و مجازات نمی‌کند، پس دست خود حکومت در پشت این قضایا است. این سخنان پوشش بسیار گسترده رسانه‌یی هم داشت. وقتی مردم عام چنین فرضیه‌های را می‌شنوند بدون شک با جو که وجود دارد ذهن‌شان به طرف حکومت می‌رود.

این جو، بنیاد بر افکن است و حکومت می‌باید متوجه این چاله خُرد باشد؛ پیش از اینکه به چاه تبدیل شود.