يافته‌هاى پژواک نشان مى‌دهد که با شیوع ویروس کرونا در کشور به خصوص هرات، مراجعۀ باشندگان و مريضان کرونا در ولسوالى‌هاى اين ولايت به دواهای گیاهی و طب سنتی، افزایش چشم‌گیر یافته است.
با شیوع ویروس کرونا، کمتر خانواده‌اى را در هرات سراغ خواهید داشت که برای درمان کرونای‌شان، از گیاه سنتی استفاده نکرده باشند و یا به عطارها و داکتران یونانی مراجعه نکرده باشند.
اما پرسش اینجاست که آیا استفاده از دواهای گیاهی و درمان سنتی، می‌تواند کرونا را درمان کند؟
در این باره ستوری کریمی، خبرنگار پژواک در هرات، مصاحبه‌هايی را با شمار زیادی از شهروندان، مریضان کرونا، فروشندگان گیاهی، داکتران یونانی و متخصصان صحی انجام داده است.
یافته‌های پژواک نشان می‌دهد که با شیوع ویروس کرونا در هرات، بیشتر باشندگان ولسوالی‌های هرات، به طب سنتی و استفاده از دواهای گیاهی رو آورده‌اند.
بی بی گل ٦٠ ساله، یک تن از باشندگان “محلۀ فراشان ولسوالی انجیل” هرات است.
پسر این خانم کهن سال در موج نخست، مصاب به کرونا شده بود و این خانم کهن سال، بدون مراجعه به داکتران، با استفاده از گیاهان دوایی به مدت ٤٠ روز، پسرش را درمان کرده است.
او به پژواک گفت: “زمانیکه پسر ١٨سالۀ من به بیماری کرونا مصاب شد، من با استفاده از گیاهان دارويى همچون زنجبیل، کرابیه، دارچین، کلپوره و دیگر گیاهان با طعم تلخ به او داده‌ام.”
وی بیان داشت: “٤٠ شبانه روز با دادن جوشانده‌های تلخ پسرم را تداوی کردم، گفتم میشه که پسرم را یخ زده باشد؛ حتا اورا به پوست گوسفند هم کشیدم؛ اما تا حالا هم کوخه (سرفه) می‌کند.”
وی افزود که با شیوع کرونا، زیر فشار شایعات کرونا که مبادا پسرش را با تزریق آمپول در شفاخانه‌های کووید ١٩ از بین ببرند، او را به شفاخانۀ شیدایی نبرده است.
بی بی گل گفت: “می‌ترسیدم که پسرم را به شفاخانه شیدایی ببرم، شنیدم که هرکس به شفاخانه شیدایی برود، امپول می‌زنند که بمیرد.”
پروین امیری بانوی ٣٠سالۀ دیگر، باشنده ولسوالی کرخ هرات است. وی نیز دوبار به ویروس کرونا مصاب شده؛ اما در هر دو دوره به داکتر مراجعه نکرده است.
اوبه پژواک گفت: “دواهايی که جوش می‌دادیم مثل بادام، جوز، کرابیه و گل گلی، اینا را جوش می‌دادم و شیرهم می‌خوردم تا گلودردى‌ام خوب شود.”
مرضیه ٢٥ساله باشنده ولسوالی کرخ هرات، به پژواک گفت زمانیکه برادرش به کرونا مصاب شد، او را به داکتر نبردند و از طریق گیاهان یونانی به درمان وى پرداختند.
موصوف افزود: “از میوه جات و گیاهان دوايی مانند چهوه، عناب، تخم شوید، همۀ اینها را جوش داده به برادرم دادیم؛ اما اورا به داکتر نبردیم.”
سمیرا ١٨ ساله یکی دیگر از شهروندان هرات است که خودش به ویروس کرونا مصاب شده است.
او گفت: “وضعیت اقتصادی ما بسیار ضعیف بود و توان رفتن به داکتر را نداشتم، از طریق گیاهان دوایی خودم را تداوی کردم، از گل ختمی و بومادران جوش دادم و خوردم؛ چون بیشتر مردم می‌گفتند که این، زکام فصلى است، به همی واسطه این دواها را خوردم.”
خبرنگار پژواک در مورد ياد شده، با بيش از ٩٠ زن در تمام ولسوالى‌هاى هرات، مصاحبه انجام داده و تعداد زيادى از آن‌ها گفته‌اند که اعتقاد به طب سنتی و گیاهى دارند.
این درحالی است که با شیوع ویروس کرونا، بازار عطاری‌ها و طبیبان یونانی در هرات رونق گرفته و خیلی‌ها دست به دامان طبیعت و طب سنتی شده‌اند؛ تا شاید برای پیشگیری یا درمان بیماری ناشی از این ویروس موثر باشد.
در شرایط کنونی، به هر دکانی از عطاری‌ها پای بگذاری، خواهی دید تعداد زیادی از مشتریان در حال خرید انواع گیاهان، دم‌نوش‌ها، عرقی‌جات و تولیدات طب سنتی هستند.
شماری از فروشندگان دواهای گیاهی می‌گویند که علاقه‌مندی مردم، نسبت به گذشته، به دواهای گیاهی بیشتر شده است.
به گفتۀ آنان به دلیل اینکه هنوز دوا و درمان مشخصی برای بیماری نوظهور وجود ندارد، مردم تلاش می‌کنند از اندوخته‌های حکیمان یونانی بهره ببرند.
محمد یوسف قادری مشهور به میرزا قلم، یکی از عطاران ولایت هرات است که از سال‌ها به این‌سو به فروش دواهای گیاهی، دم‌نوش‌ها و طبابت یونانی مشغول است.
با شیوع ویروس کرونا، بازار طبابت این عطار یونانی رونق زیاد داشته است.
میرزا قلم گفت که با شیوع ویروس کرونا، مراجعین زیادی داشته است و بیش از ٣٠٠ بیمار کرونایی را با تجویز دواهای گیاهی، درمان کرده است.
او بیان داشت که به هربیمار کرونایی؛ افزون بر توصیه‌های صحی، برخی دواهای گیاهی را برای‌شان تجویز می‌کرده است.
وی گفت: “مریضانی که کرونا هستند و برایم مراجعه کرده‌اند، این توصیه‌ها را برای‌شان داشتم که نخست باید خود را قرنطین کند و صبح سیاه دانه را همراه زنجبیل خوب بکوبد و حل کند و سپس هر صبح با شیر عسل بخورد و همچنان هر روز سوپ بخورد و روز ٤ تا ٥ ترموز چای بخورد و گیاهى به نام “آویشن” را جوش بدهد و هر شب بخورد، و این باعث می‌شود که از تخریش شش‌ها جلوگیری کند و همچنان چوب زلرک را جوشانده و سپس در روز سه بار، صبح، چاشت و شب دو قاشق بخورد؛ درد جانش را گم می کند.”
این عطار تاکید کرد که برای مریضان کرونایی که به او مراجعه کرده‌اند، این دواها را تجویز کرده است و پس از یک هفته نتیجۀ آزمایش او، منفی آمده است.
حکیم روحانی، یکی از داکتران طب یونانی در هرات است که مراجعین زیادی دارد.
این داکتر یونانی، به پژواک گفت که با شیوع ویروس کرونا تاکنون بیش از ١٠٠٠ بیمار مصاب به کرونا را با تجویز دواهای گیاهی، درمان کرده است.
او افزود که دواهای گیاهی، به بدن مضر نیست و همه کسانی را که دوای گیاهی تجویز کرده است، صحت‌مند شده‌اند.
آیا دواهای گیاهی می‌تواند کرونا را درمان کند؟
متخصصان صحی در هرات، تداوی کرونا با گرفتن دواهای یونانی و استفادۀ مواد مخدر را گمراه‌کنندۀ می‌دانند و به این باورند که با این روش ها ممکن است که برای یک یا دو روز، بیمار وضعیتش خوب شود؛ اما سپس وضعیتش وخیم‌تر خواهد شد.
محمد رفیق شیرزی سخنگوی ریاست صحت عامه هرات، به پژواک گفت: “با استفاه از دواهای گیاهی یا استفاده از مواد مخدر بخاطر تداوی کرونا، علایم بیماری نزد مریض گم می‌شود و زماینکه مریض به داکتر معالج مراجعه می‌کند، داکتر هیچ علایمی را در بدن مریض تشخیص کرده نمی‌تواند و این باعث می‌شود که مریض درمان درست نشود.”
او افزود که با شیوع کرونا، تاکنون بیش از ١٥ هزار تن در هرات زیر تشخیص کرونا قرار گرفته‌اند که نتیجۀ بیش از ٧ هزار تن مثبت تشخیص شده است و به این اساس، مردم باید با کوچکترین علایم کرونا، به شفاخانه‌های کووید ١٩ مراجعه کنند.
وی افزود: “متاسفانه خیلی از مردم به خصوص باشندگان ولسوالی‌ها هنوزهم به روش‌های سنتی باور دارند و از این روش‌ها به طبابت خود استفاده می‌کنند؛ در حالیکه ما به بیش از ٨٥ درصد ساحات ولایت هرات، خدمات صحی عرضه می‌کنیم.”
متخصصان صحی، از مردم می‌خواهند که نخست نکات صحی، پوشیدن ماسک و شستن دست‌ها را رعايت نموده و از تجمعات دوری کنند و در صورت وخامت وضعیت صحی‌شان، به مراکز صحی به ویژه شفاخانه‌های کووید 19 مراجعه کنند تا به گونۀ معیاری تحت درمان قرار گیرند.
