به باور برخی آگاهان امور، رئیس جمهور غنی در جریان سال اول دور دوم ریاست جمهوری، در تطبیق اکثر تعهداتش موفق نبوده؛ اما برخی آگاهان و مقامات حکومتی با درنظر داشت شرایط، غنی را در کارهایش موفق می‌خوانند.
محمد اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان یک سال قبل (به تاریح ۱۹ماه حوت سال ۱۳۹۸) براى دورۀ دوم ریاست جمهوری، مراسم تحلیف را بجا آورد.
وی در برگزاری مراسم تحلیف؛ برخی مسایل مهم در صلح، توسعه روابط با کشورهای خارجی، عودت مهاجران، جذب سرمایۀ بین المللی، مدیریت ویروس کرونا و کارهای بنیادی دیگر را ذکر کرد که در جریان دورۀ دوم ریاست جمهوری خود به آن توجه خواهد کرد.
عبدالرقیب سایل از آژانس خبری پژواک در باره این اظهارات و تعهدات رئیس جمهور، با مقامات حکومتی و آگاهان امور بحث و گفتگو نموده است.
حکومت همه شمول
رئیس جمهور غنی گفته بود حکومتى را ایجاد خواهد کرد که در انحصار تیم انتخاباتی وی (دولت ساز) نباشد؛ حکومت همه شمول و همه قبول خواهد بود.
اما عبدالستار سعادت آگاه امور سیاسی میگوید که این سخن تا حدی درست است؛ اما بخاطرى خارج از ارادۀ رئیس جمهور است که قدرت را از سبب فشارهای جامعه جهانی با عبدالله عبدالله رئیس شورای مصالحه ملی تقسیم کرد.
پس از اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۳۹۸، بین دو نامزد پیشتاز این انتخابات (محمد اشرف غنی و داکتر عبدالله عبدالله) چانه زنی به میان آمد؛ این اختلاف تاحدی رسید که جانبین به شکل جداگانه مراسم تحلیف را به جا آوردند؛ اما کمیسیون انتخابات غنی را برنده اعلام کرد و در پایان غنی و عبدالله به یک تفاهم سیاسی توافق کردند که بر اساس آن عبدالله عبدالله رئیس شورای مصالحۀ ملی انتخاب شد.
جنرال دولت وزیر مقام اسبق نظامی نیز در اشاره به اظهارات غنی مبتنی بر حکومت همه شمول می گوید: “یک مشکل این است که ۵۰ درصد سهم داکتر عبدالله بود؛ یعنی رئیس جمهور در آن خود مختار نبود.”
اما وی می افزاید که در حال حاضر در ترکیب حکومت تا حد بیشتر، وحدت ملی رعایت شده و از این سبب ولسی جرگه به آسانی به اعضای کابینه نیز رای داده است.
رئیس جمهور غنی هفت ماه پس از برگزاری مراسم تحلیف، ۲۳ نامزد وزیر و نامزدان دو ریاست مستقل را به ولسی جرگه معرفی کرده بود؛ اما این جرگه از میان این افراد پنج تن را رد کرد.
این پنج تن خلاف قانون تاهنوز به شکل سرپرستان در ادارات مربوطه کار می کنند.
صلح
رئیس جمهور غنی در مراسم تحلیف تعهد سپرده بود که زیر چتر جمهوریت، جنگ را به پایان می رساند و بخاطر تامین صلح یک ائتلاف بزرگ منطقوی و بین المللی تشکیل خواهد داد که استقلال، امنیت و ثبات افغانستان در آن محفوظ خواهد بود.
اما عبدالستار سعادت آگاه امور سیاسی میگوید که حکومت نه تنها در بخش صلح ائتلاف بین المللی به میان نياورد؛ بلکه در حال حاضر با جهان مواجه است؛ زیرا به گفتۀ وی چندی قبل شخصاً رئیس جمهور گفت که جامعه جهانی افغان ها را ۴۰ سال از صلح محروم نگهداشته اند.
این در حالیست که زلمی خلیلزاد نمایندۀ خاص امریکا برای صلح افغانستان، هفته گذشته طرح “حکومت همه شمول” را با مقامات و سیاسيون افغان شریک کرد. بر اساس این طرح تحت ریاست سازمان ملل متحد بخاطر صلح افغانستان، یک نشست بین المللی راه اندازی خواهد شد.
این طرح که برخی سیاسیون از آن حمایت کردند؛ اما غنی طبق قانون بر انتقال قدرت از طریق انتخابات تاکید دارد و امرالله صالح معاون اول رئیس جمهور، با ظهارات صریح با این طرح مخالفت ميکند.
عبدالستار سعادت می گوید: “اینکه رئیس جمهور از جمهوریت حمایت می کند؛ اما شخصاً او با جمهوریت اعمالى کرد که باید صورت نمی گرفت. تفکیک قوه ها عملاً از بین رفت، وزرای که رای نگرفتند باوجود آن هم به وظایف شان ادامه میدهند.”
دولت وزیری آگاه امور سیاسی و سخنگوی اسبق وزارت دفاع ملی در این مورد می گوید رئیس جمهور غنی بخاطر صلح حدود ٥هزار زندانی طالبان را آزاد کرد؛ اما طالبان خواهان امارت هستند و غنی آمادۀ پذیرفتن امارت نیست.
سید فهیم سادات استاد روابط بین المللی، در یکی از پوهنتون های خصوصی کابل در این مورد می گوید: “رئیس جمهور غنی در سیاست صلح به این باور است که طالبان تحت قدرت وی بیایند؛ اما امریکا با وی ناجوانی کرد و توافق دوحه را امضاء کرد که در حال حاضر طالبان حکومت غنی را به چالش می کشند و حمایت امریکا را نیز با خود دارند؛ به همین علت غنی همه توجه خود را از کارهای انکشافی و تحکیم روابط برگردانده و تلاش دارد که حکومت خود را تضمین نماید.”
اما دواخان مینه پال سخنگوی ریاست جمهورى می گوید که حکومت افغانستان بخاطر تامین صلح، جرگۀ مشورتی صلح راه اندازی کرده است، فرمان رهایی ٥هزار زندانی طالب را صادر کرده و مذاکرات بین الافغانی صلح را آغاز کرده است.
عودت مهاجرین
رئیس جمهور غنی در نخستین سخرانی خود به صفت رئیس جمهور در دورۀ دوم گفته بود که در بخش اقتصادی بخاطر عودت مهاجرین، از بین بردن فقر، مدیریت تغییر محیط زیست و تشکیل نهادها برای هماهنگی منطقوی کمک های جهانی را جذب خواهد کرد.
عبدالستار سعادت تحلیلگر امور سیاسی می گوید که نه تنها مهاجرین به کشور عودت نکرده؛ اما بیشتر افرادی که در حاضر در کشورهستند نیز دست به مهاجرت می زنند.
وزیری نیز در این مورد گفت: “مشکل مهاجرین حل نشده است؛ تا زمانیکه صلح تامین نشود به مشکل مهاجرین رسیدگى صورت نمی گیرد. فقر زمانى به پایان میرسد که برای مردم کار پیدا شود، این موضوع نیز وابسته به صلح می باشد؛ تا زمانیکه جنگ جریان داشته باشد فقر نیز موجود خواهد بود.”
بر اساس معلومات وزارت مهاجرین و عودت کنندگان، در حال حاضر بیش از شش و نیم میلیون افغان در کشورهای مختلف جهان در مهاجرت زندگی می کنند و افغانستان پس از سوریه کشور دوم است که مهاجران بیشتر دارد.
توزیع تذکره های الکترونیکی
رئیس جمهور غنی گفته بود: “افغانستان یک خانواده است. خانواده باید در مورد تعداد اعضا معلومات داشته باشد. نفوس شماری، توزیع تذکره های الکترونیکی، ارتقای ادارۀ احصایه_ که از جمله ادارات مهم افغانستان می باشد _ در لیست کارهای اساسی ما قرار دارد.”
اما عبدالستار سعادت در این مورد می گوید: “با تاسف که غنی در بخش های بیشتر ناکام مانده؛ اما به استثنای تذکره های الکترونیکی که بالایش کار می شود و پیشرفت چشمگیر در آن صورت گرفته است.”
دولت وزیری می گوید که روند توزیع تذکره های الکترونیکی در تمام ولایات کشور جریان دارد؛ اما کافی نیست و باید سرعت یابد.
بر اساس گزارشات نشرشده، تاهنوز در سراسر کشور، به حدود دو ونیم میلیون افراد که هشت در صد تمام نفوس کشور را تشکیل میدهند تذکره های الکترونیکی توزیع شده است.
مبارزه با فساد
رئیس جمهور یک سال پیش از امروز تعهد سپرده بود که نظام را از کاغذ پرانی و گرفتن رشوه پاک خواهد کرد، تا عایدات افزایش یابد و در بخش معادن افغانستان که هرگونه موانع ناتعریف شدۀ حقوقی، اداری و دیگر وجود دارد از بین خواهد رفت.
اما سعادت می گوید که نه تنها جلو فساد و بیروکراسی گرفته نشده است؛ بلکه حکومت افغانستان از جمله حکومت های فاسد جهان محسوب می شود.
عبدالرقیب سایل
